De cholera in Nederland
De eerste vermelding van de ziekte komen we tegen in Schevingen. Hier komen enkele vissers aan land waarvan er een aantal de symptomen van de ziekte vertonen.
In het Dagblad van ´s-Gravenhage staat op 16-07-1832 het volgende:Bij de ziekte cholera denken we tegenwoordig al snel aan verafgelegen gebieden waar een slechte hygiëne heerst. We leggen niet zo snel de link met Nederland. Toch heeft deze ziekte tijdens een groot deel van de 19de eeuw huisgehouden in ons land. In een periode van iets meer dan 30 jaar (1832-1866) stierven in Nederland meer dan 20000 mensen aan de ziekte.
De eerste vermelding van de ziekte komen we tegen in Schevingen. Hier komen enkele vissers aan land waarvan er een aantal de symptomen van de ziekte vertonen.
In het Dagblad van ´s-Gravenhage staat op 16-07-1832 het volgende:
"Waarde Landgenooten! De Commissie, door de Edel Achtb. Heeren Burgemeester en Wethouders der stad 's Gravenhage daargesteld, tot de uitdeeling van gezond voedsel aan de armen en behoeftigen bij het uitbreken der cholera in Scheveningen, acht het overbodig, een levendig tafereel af te schilderen van de ellende, die reeds aldaar heerscht, en die, bij het aanhouden der ziekte, tot eene ontzettende hoogte stijgen moet (...)"
(Dagblad van 's Gravenhage, 16-07-1832)
In de daarop volgende jaren zijn er bijna iedere week wel nieuwe gevallen van besmetting te betreuren. Vooral op het moment dat de ziekte weer wild om zich heen greep stond er in iedere nummer van de Nederlandse Staatscourant een overzicht met daarin per gemeente de nieuwe besmettingen en de overledenen.
Enkele cijfers uit Zeeland
Onderstaande afbeelding is afkomstig uit de Nederlandsche staatscourant van 4 december 1866 en laat vier kolommen zien. De afdruk geeft de cijfers voor Zeeland over 1866. De eerste twee kolommen geven respectievelijk aan hoeveel nieuwe besmettingen er die week bij zijn gekomen (5) en hoeveel sterfgevallen er zijn geweest (4). De derde geeft aan hoeveel besmettingen er zijn geweest sinds het begin van de epidemie in1866 (372) en de vierde hoeveel er zijn gestorven (239).
Uit het bovenstaand overzicht is duidelijk op te maken dat de epidemie eind 1866 op zijn retour is aangezien er slechts een beperkt aantal nieuwe gevallen zijn.
Ontdekking van de oorzaak
Het duurt echter tot het einde van de 19de eeuw voordat de ziekte echter de nekslag gegeven kan worden. Dan toont de Brit John Snow namelijk aan dat er een direct verband is tussen de ziekte en de kwaliteit van het drinkwater. Deze kennis leidde per direct tot het nemen van adequate maatregelen om de ziekte tegen te gaan. Zo werd er onder andere gezorgd voor een waterleidingennetwerk waarmee ´iedereen´ voorzien kon worden van zuiver drinkwater.
Aangezien de epidemie geen Nederlands, maar eerder een Europees en wereldwijd probleem was bleef ook Hengstdijk niet gespaard van deze ziekte.
Kwakzalvers
Doordat de ziekte zoveel slachtoffers heeft gemaakt, kreeg hij ook vele bijnamen, enkele daarvan zijn: de klere, de blauwe dood, king cholera, onzichtbare guillotine en tot slot Cholera Morbus. Dat men bang was voor deze ziekte blijkt ook uit de vele middeltjes die er op de markt verschenen om cholera tegen te gaan of te genezen. Zo zien we in de meeste weekbladen advertenties terug van kwakzalvers die mensen van alles aanpraten met de smoes dat het de ziekte zou bestrijden. Veel gebruikte middelen waren een mengsel van bismuth en kamfer, opiaten, mosterdpappen en rode wijn. Sommige ´geneeskundigen´ verkochten zelfs zogenaamde cholera-druppels. Het gebruik van deze druppels zou de eerste symptomen van de ziekte tegengaan en er voor zorgen dat de patient weer beter werd. (zie advertentie uit het algemeen handelsblad van 9 september 1866). Vaak zal het gewenste resultaat uitgebleven zijn.
Aangezien de epidemie geen Nederlands, maar eerder een Europees en wereldwijd probleem was bleef ook Hengstdijk niet gespaard van deze ziekte.