Historische bodemvondsten Hengstdijk

Door Karel-Jan Kerckhaert

Munten

Munten zijn onafhankelijk van elkaar op drie verschillende plaatsen uitgevonden, ruwweg in dezelfde periode. De eerste 'munten' in China, gemaakt vanaf circa 770 v.Chr., waren symbolen van waardevolle voorwerpen, het zogenaamde 'mes- en spadegeld': modellen van messen en spades met enkele karakters, uit brons gegoten. Ongeveer tegelijkertijd werden de eerste cash gegoten, kleine ronde munten met een vierkant gat erin om er een touw doorheen te kunnen halen. 'Cash' bleven ruim 2500 jaar in gebruik, tot in het begin van de twintigste eeuw.

Bron Wikipedia

Aangezien met de metaaldetector heel vaak munten worden gevonden, heb ik besloten deze keer hier over iets te schrijven. Het gaat niet over Zeeuwse duiten of Belgische centimes maar over een ware exoot, namelijk een Schotse pennie.
Het is een kleine koperen munt die zoals de naam al doet vermoeden is geslagen in Schotland, ten tijde van James III (1460-1488). Op de voorzijde staat een kruis en op de keerzijde is een driepoot te zien waarvan wordt aangenomen dat dit het symbool is voor de aarde.

Toen ik een tiental jaar geleden mijn eerste exemplaar vond wist ik totaal niet waar ik mee te maken had. Vanuit Amsterdam (waar ik studeerde) was de weg naar het Koninklijk munt- en Penningkabinet in Leiden echter maar een klein stukje. De man die me daar hielp kon me vrij snel vertellen dat ik hier met een Schotse pennie te maken had. Hij vertelde mij ook dat dit een munt was die opmerkelijk veel werd gevonden in het Zeeuwse land. Het was hem echter een raadsel waarom dit zo was.

Hij had ook nog een leuke anekdote. Hij vertelde namelijk dat dit type munt in Schotland niet gebruikt mocht worden. Ze zijn namelijk niet door een centrale overheid geslagen waardoor het eigenlijk een vervalsing is. Het verhaal gaat dat er zelfs de doodstraf op stond wanneer je in Schotland probeerde hiermee te betalen. Toen ik een aantal weken geleden probeerde dit verhaal ergens terug te vinden, lukte dit niet. Toch blijft het een mooi verhaal.

Wat ik wel heb kunnen vinden is het verhaal over de valsmunterij. Zo staat in Stewart The Scottish coinage dat er erg veel van dit type munt zijn aangetroffen bij abdij van Crossaquel. De grote hoeveelheid munten doet vermoeden dat ze in de abdij zijn geslagen. Ze spreken alleen niet van vervalsing maar van namunten. Hoe het ook is, het feit blijft dat er relatief veel van deze laat 15de eeuwse pennies in onze buurt voorkomen. De vraag is dan hoe komen die munten hier terecht zijn gekomen?

Het antwoord daarop kwam me eigenlijk een paar weken geleden aanwaaien. Terwijl ik met enkele leden van de archeologische werkgroep Hulst rond de tafel zat vertelde ik het verhaal van deze munt en dat het eigenlijk een raadsel was hoe die hier waren gekomen. Het duurde niet lang of er was een oplossing gevonden. Aan het einde van de vijftiende eeuw bestaat er redelijk wat onenigheid tussen de stad Gent en Hulst. Dit zorgt er zelfs een aantal keer voor dat er soldaten vanuit Gent naar Hulst komen om orde op zaken te stellen. Die Gentse Legers bestonden niet Vlamingen, maar vooral uit Engelsen! Deze mannen zullen onder andere geld uit hun eigen streek op zak hebben gehad, zoals bijvoorbeeld Schotse pennies. Doordat de munten van een goede kwaliteit zijn zullen ze hier makkelijk aanvaard zijn als betaalmiddel. Waarschijnlijk kon er lang nadat de soldaten waren vertrokken nog steeds mee worden betaald. Zo is een tien jaar oud raadsel toch nog opgelost.

foto munt foto munt foto munt

Klik op een van de foto's voor een grotere weergave.