Catharinakerk

Door Karel-Jan.

De neogothische kerk in de Kerkstraat bepaald het beeld van het dorp. In 1892 werd deze in een mum van tijd gebouwd . Gelukkig bracht architect Cuypers , bekend van onder andere het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam , eind januari 1891 nog een bezoek aan de Laatmiddeleeuwse voorloper . 
Hij schreef over dit bezoek aan de minister van Binnenlandse zaken het volgende: 
“...Ten slotte nog de mededeeling dat ik door den Heer Burgemeester ( 1*) werd verzocht een bezoek te brengen aan de gemeente Hengs tdijk (in de XIIIe eeuw, Heinsdijcke) waar men voornemens was de kerk en toren af te breken om, in plaats daarvan een nieuwe kerk te bouwen. Aan dit verzoek heb ik voldaan en tot mijne , niet geringe verbazing, gezien, dat de kerk en toren van Heinsdijcke zeer belangrijk zijn en niet zoude voor de geschiedenis onzes monumenten meer te betreuren zijn dan dat aan het zooevenvermelde voornemen ware gevolg gegeven. De kerk toegewijd aan de H: Catharina, dagteekent uit het einde der XIIIe eeuw of het begin der X IVe eeuw en is gedeeltelijk uit bergsteen ( 2*) en gedeeltelijk uit baksteen gebouwd. De torenspits is zeer slank en vertoont met de kerk , in de verte een zeer fraai silhouette. Te betreuren is het , dat men de torenmuren geheel met Portland cement oversmeerd heeft. Het ruim der kerk is in baksteen gebouwd en met een houten tongewelf overdekt, het koor ontbreekt en was uit latere tijd.” ( 3*) Cuypers was duidelijk gecharmeerd van de voormalige kerk van Hengstdijk. Hij meldt aan de minister van Binnenlandse zaken da n ook het volgende advies :

“Aan den Pastoor ( 4*) heb ik den raad gegeven het oude te behouden en te herstellen en aan het oude gebouw een nieuw kruis met priesterkoor te bouwen. Op deze wijze ware het oude, verwaarloosde, maar belangrijke monument behouden en in de behoefte van meerdere ruimte zoude op doelmatige wijze kunnen worden voorzien.”(5*
Of Cuypers ooit op de hoogte is gesteld van het feit dat de kerk van Hengstdijk toch is afgebroken weet ik niet maar is wel aannemelijk. In december 1891 werd tegen he t advies van architect Cuypers in besloten de oude kerk af te breken. De sloop startte op 29 maart 1892. De eerste steen van de nieuwe kerk werd gelegd op 13 juni 1892 en op 22 december van 1892 werd de nieuwe kerk ingewijd. Vanaf dat moment herinnerden al leen een drietal foto’s nog aan het voormalige zeshonderd jaar oude monument.

  1.  Dit is de burgemeester van Hulst. Cuypers was in Hulst in verband met een restauratie van de kerk alda ar naar aanleiding van een brand.
  2.  Natuursteen.
  3.  Archief van het Nieuwe Instituut: KB CUBA VIII.2, Folio 2/3.
  4.  Het betreft hier de pastoor van Hengstdijk, Van Genk.
  5.  Archief van het Nieuwe Instituut: KB CUBA VIII.2, Folio 3

Onderstaande foto's: het voormalige kerkgebouw.